Premier Mateusz Morawiecki w związku ze zbliżającą się 160. rocznicą powstania styczniowego zachęca, żeby miejscowości, które utraciły prawa miejskie w wyniku represji rosyjskich postarały się o ich przywrócenie. W województwie świętokrzyskim jest kilka dawnych miast, które mogłyby skorzystać z tej okazji.
W ciągu kilku lat po spacyfikowaniu powstania styczniowego carskie władze przeprowadzały różnorodne represje wobec polskiego społeczeństwa. Jedną z nich było odbieranie praw miejskich miejscowościom, które udzielały wsparcia oddziałom powstańczym. Takich miast było ponad 300 w Królestwie Polskim. Po odzyskaniu niepodległości rozpoczął się proces przywracania praw miejskich, który trwa do dziś.
Wiele takich miejscowości znajduje się obecnie w województwie świętokrzyskim. Od kilku lat kolejne z nich wnioskują o przywrócenie praw miejskich. Wśród nich były np. Daleszyce, Małogoszcz, Opatowiec czy Wodzisław. W regionie jest jeszcze 7 miejscowości, które straciły prawa miejskie po powstaniu styczniowym: Bogoria, Gowarczów, Raków, Secemin, Sobków, Tarłów i Waśniów.
ZOBACZ TEŻ: Zwłoki 63-latki w mieszkaniu w Busku. To mogło być zabójstwo
Szybka ścieżka przywrócenia praw miejskich
Wojewoda Zbigniew Koniusz wystosował list do włodarzy tych miejscowości, w którym zachęca do rozpoczęcia starań o przywrócenie praw miejskich. Nazywa to “dziejową szansą i sprawiedliwością” dla ich mieszkańców. Podkreśla też, że proces jest szybki i prosty i w sprzyjających okolicznościach może zająć zaledwie kilka miesięcy.
Aby miejscowość mogła rozpocząć starania o nadanie lub przywrócenie praw miejskich, muszą się najpierw odbyć konsultacje społeczne. Jeśli mieszkańcy zaopiniują taki pomysł pozytywnie, wówczas rada gminy może złożyć stosowny wniosek do wojewody.
Nie wszyscy zainteresowani
Część wójtów, do których wojewoda skierował pismo podchodzą do sprawy z rezerwą. Wójtowie Sobkowa, Secemina i Rakowa podkreślają, że muszą rozpoznać temat korzystania z dofinansowań dla obszarów wiejskich, które ich miejscowości mogą stracić oraz dokonać bilansu zysków i strat. Nie we wszystkich miejscowościach pomysł zdobył sobie także uznanie mieszkańców – np. wielu mieszkańców Rakowa jest na “nie” – wskazuje wójt Damian Szpak.
O pomyśle pozytywnie wypowiedział się wójt Bogorii Marcin Adamczyk, który wskazuje, że jeden z radnych zgłosił już wniosek o rozpoczęcie procedury przywrócenia praw miejskich.
Obecnie w woj. świętokrzyskim jest 48 miast. Od 1 stycznia 2023 roku do tego grona dołączyły Łopuszno i Piekoszów. W 2022 roku prawa miejskie odzyskały Iwaniska, a w 2021 roku Wodzisław.
